Jheronimus Bosch (oktober 1453 – augustus 1516) is de meest bekende Bosschenaar aller tijden. Jeroen van Aecken is eigenlijk zijn echte geboortenaam, maar er zijn maar weinigen die hem onder deze titel kennen. Jeroen Bosch (zoals hij in de volksmond bekend staat) heeft zijn originele achternaam waarschijnlijk veranderd in Bosch om een zekere afstand te scheppen tussen zijn familie en hemzelf. In de Renaissance (=wedergeboorte) telde namelijk niet alleen het ambacht, maar ook de persoon achter de schilder. Een andere theorie voor de wijziging van zijn achternaam is om zo kenbaar te maken waar hij geboren is. ’s Hertogenbosch telt in de tijd van Jeroen Bosch 20.000 inwoners (nu 140.000). Dat is voor die tijd een vrij grote stad. Wat kunst betreft lag de stad echter op zijn gat. Het is dan ook verbazingwekkend dat zo’n ontzettend goede schilder zich in het toch wat provinciaal aandoende Den Bosch heeft kunnen ontplooien. De schilder was zelfs in zijn tijd al beroemd. Op zijn 47e hebben zijn schilderijen al wereldfaam. Hij wordt door vele rijke edelen, waaronder de Spaanse koning Filips de Schone, benaderd om schilderijen voor hen te maken. Bosch, afkomstig uit een echte schildersfamilie en wonende aan de oude markt, leefde in een onrustige periode. Hij groeide op in een tijd van onrust en angst voor de duivel. Met veel besmettelijke ziekten (pest) en waarin veel mensen voor de ondergang van de wereld vreesden. Aangezien schilders in de late middeleeuwen moesten leven van opdrachten beperkte dit de meeste kunstenaars enorm in hun creativiteit, want de opdrachtgevers verlangden meestal een nauwkeurige kopie van een godsdienstig thema. Jheronimus had hier maling aan en schilderde zijn eigen, oorspronkelijke ideeën. Met veel verbeeldingskracht bracht hij zo de beklemmende sfeer van de angst en onheil van zijn tijd in beeld. De Boschenaar was als kunstenaar zijn tijdgenoten ver vooruit. In tegenstelling tot het serene werk van zijn tijdgenoten gaat het fantastische werk van Bosch over angst, afschuw, zonde en rampspoed. Belangrijk voor zijn werk is (ongetwijfeld) ook de grote standsbrand geweest van 1463 die de halve stad in as legde, die Jeroen als klein jongetje van 10 heeft beleefd. Zijn aangeboren talent maakte een dergelijke nieuwe stijl mogelijk. De tevens pessimistisch aangelegde Bosch was daarnaast extreem religieus. Zijn werk zit dan ook vol met religieuze symboliek. Maar alhoewel hij katholiek is, spot hij vaak met het celibaat van de lagere geestelijkheid. Op enkele schilderijen maakte hij zelfs enkele pausen belachelijk. Maar het grootste gevaar zag Bosch in de mensen zelf. Het eerste wat velen opvalt aan het werk van de schilder zijn de erg onwerkelijke en gruwelijke wezens. Van Bosch zijn 25 schilderijen en 8 tekeningen bekend. Slechts enkele daarvan zijn getekend met zijn naam, 'Jheronimus Bosch'. Bosch is een echte Einzelgänger. Hij behoort tot geen enkele groep, zijn schilderijen en zijn stijl heeft hij zelf bedacht en ontwikkeld. Het werk van Jeroen Bosch heeft een grote invloed gehad op vele schilders. Bosch is (waarschijnlijk) zijn hele leven trouw geweest aan zijn geboortestad. Zelfs zijn begrafenis vond plaats in zijn geliefde Den Bosch, in de St. Janskathedraal. De werken van deze bruisende Bosschenaar hangen over de hele wereld in diverse musea. De beroemdste is het drieluik De Tuin der Lusten dat in het Prado in Madrid te bezichtigen is. Wie meer wil weten over Jeroen Bosch, kan in Den Bosch terecht in het Jheronimus Bosch ArtCenter. In 2016 herdenkt ’s-Hertogenbosch dat Jheronimus Bosch 500 jaar geleden overleed. Dat jaar vormt het hoogtepunt van de manifestatie Jheronimus Bosch 500. Jaarlijks zal er een speciaal samengesteld programma aangeboden worden waarin kunstenaars, filmmakers, bewoners, designstudenten, dansers, musici, kunsthistorici en culturele instellingen zich laten inspireren door de creativiteit van Nederlands belangrijkste schilder uit de Middeleeuwen. Om de ambitie van dit project te garanderen en de koers stevig te verankeren, stelde de lokale gemeenteraad een gemeentelijke bijdrage van € 8 miljoen in het vooruitzicht.