Legohuis
more than a year agoBijna een eeuw geleden (1924) ontwierp Utrechter Gerrit Rietveld (1888-1964) zijn kunstzinnige meesterwerk. In opdracht van Truus Schröder, recently widowed at age 35, Rietveld was commissioned to design a domestic building. Custom made to fit her newly acquired modern, some would have called it eccentric, lifestyle. Sliding walls, colour tricks, the maximised usability of every room, the strange peeping hole, the furniture and the beautiful corner window. Nog steeds wordt het gebouw gezien als een uniek exemplaar van De Stijl, een Nederlandse kunstbeweging uit het begin van de 20e eeuw. Van buiten lijkt het volgens velen echter op een reusachtig Legobouwwerk.
Het kunstzinnige gebouw ligt een tien minuten fietsen buiten de historische binnenstad van Utrecht. Ongepland een bezoek brengen aan dit museum gaat echter niet. Om elke bezoeker ruimschoots de kans te geven dit huis te ontdekken, is er een limiet gesteld aan het aantal gasten. Via internet dien je dus vooraf te reserveren (van woensdag t/m zondag, 5 tours per dag, max 12 mensen per tour). The bijbehorende audio tour is available in 7 languages. Bijkomend voordeel is dat je met deze entreekaart van €12 drie musea (Centraal Museum en het Dick bruna huis) kunt bezoeken en op een hippe fiets naar het in Oost gelegen Rietveld- Schröder house kunt pendelen. Via een handige routekaart is het een eenvoudige tocht naar de Erasmuslaan 9.
De architectonische sporen van voormalige meubelmaker Rietveld zijn echter niet alleen in dit wereldberoemde gebouw te aanschouwen, ook halverwege de route -op de Rembrandtkade- staat een van zijn vele hersenspinsels. De garagewoning van de privéchauffeur van een van zijn vaste klanten, werd verbouwd tot een drie etages hoog appartement. Op het eindpunt van de fietsroute zien we het befaamde hoekhuis voor het eerst met eigen ogen. De eerste aanblik is er een van teleurstelling. Het huis is strak en sober, een aaneenschakeling van horizontale en verticale vlakken. In het kleurgebruik is de woning aan de buitenzijde vooral sober: wit en vijf verschillende grijswaarden. Wie zich echter vooraf verdiept heeft in the Style movement (De Stijl), knows that Rietveld was well known for his controversial designs with lots of abstract elements and primary colours. For the real Rietveld fanatics amongst you: get the Rietveld app (and a small course in Dutch) to learn everything about this inspiring person.
Eenmaal binnen opent zich een geheel andere wereld. De inrichting van het huis is in volledige harmonie met de strakke en vierkante hoofdvorm: rechthoeken en strakke lijnen voeren de boventoon. Veel ruimten zijn voorzien van inbouwkasten. Aan de binnenzijde is een iets kleuriger palet gebruikt, maar nog steeds beperkt tot de primaire kleuren. De benedenverdieping bestaat uit de hal, met trap naar de bovenverdieping. Maatwerk was de specialiteit van de gedreven architect, zo zijnde ramen en de eetkeuken speciaal aangepast op de geringe lengte van mevrouw Schröder (1,50 meter). In de eetkeuken staan twee wereldberoemde loodblauwe Berlijnstoelen, internationaal beter bekend als zigzagstoelen. Overal speelt kleur een belangrijke rol. Of het nu is om iets minder te laten opvallen (zwarte handgrepen, zodat het minder snel vies lijkt), of om iets aan het zicht te ontrekken: overal is diep over nagedacht en heeft een diepere betekenis. Ook de plafonds zijn niet standaard gewit. Rietveld heeft getracht binnen en buiten optisch met elkaar te verbinden door de kleur van het afdakje bij de voordeur door te laten lopen. De bovenverdieping was overdag bedoeld als een grote, open ruimte, met een badkamer en toilet. Door te schuiven met de muren werden de slaapvertrekken voor ‘s avonds gecreëerd. Gek detail is het ronde gat dat in de schuifdeur van de kamer van de zoon zit en zicht geeft op zijn bed. Alle zijkanten van de schuifdeuren zijn zo geschilderd dat ze in ingeschoven toestand lijken weg te vallen in de muur, waardoor nog meer eenheid en ruimtelijkheid wordt gecreëerd.
Prachtig is het hoekraam zonder hoek, het favoriete plekje van bewoonster Truus. Toen het huis in 1924 werd gebouwd was er nog een fantastisch uitzicht op de omliggende graslanden. De steeds verder oprukkende urbanisatie heeft dit fraaie uitzicht echter vervangen door een vierbaans autoweg en een viaduct. Dat overigens wel is betegeld met tegeltjes waarop in het blauw allerlei stoelen van Rietveld te zien zijn. Het kunstwerk heeft de toepasselijke naam Sitting in Blue gekregen. Doordat het huis daarmee in een 'kuil' kwam te liggen, vond Rietveld dat het zijn ruimtelijke betekenis had verloren en het maar afgebroken moest worden. Gelukkig zijn niet alle adviezen van Utrechts grootste architect ooit strikt opgevolgd….
Opmerkingen